---

14.03.19, Perşembe

VAKFIN ÇALIŞMALARI

KAFDAV ÇALIŞMALARINDAN ÖZET BİLGİLER:

28.5.2000 tarihinde ilk Mütevelli Heyet Toplantısı, takip eden her iki yılda bir seçimli Mütevelli Heyet toplantısı yapılmakta olan Vakfın 7 kişilik Yönetim Kurulu, özellikle Bilim Kurulu’nun da katkılarıyla bir çok uğraşıyı bir arada yürütmektedir. Geçmiş yıllarda başlatılan ve alt yapı hazırlıkları niteliğindeki uğraşılara devam edilirken, başlanılan ve yapılması hedeflenen diğer çalışmaların bir kısmı aşağıda maddeleştirilmiştir.

1- Sakarya-Düzce-Kocaeli-Gölcük depremlerini takiben Kafder’ in başlatmış olduğu Üniversite öğrencisi olan depremzedelere burs verme tatbikatına 2000-2001 öğretim yılından itibaren Kafdav devam etmiş ve ilk yıl 152 öğrencinin 4 yıl içinde de 84 öğrencinin daha Üniversiteyi bitirmesine katkı verilmiştir. 

2- Daha çok öğrenciye burs vermek için kaynak yaratma amacıyla Şekerbank ile yapılan anlaşmaya istinaden toplumumuza özel VİZA kartı olan NARTCARD ihdas edilmiş, tatbikatına geçilmiş ve üye saysı da 2200 rakamına ulaşmışken Zaman ve Hürriyet gazetelerinde yer alan 2 yazı gerekçe gösterilerek Şekerbank Yönetimi tek taraflı olarak bu kartı iptal etmiştir. Haklı olmamıza rağmen açtığımız mahkeme de aleyhimize sonuçlanmış ve burs tatbikatı da sona ermiştir.

3- 2000 yılından 2004 yılında Vakıf İktisadi İşletmesini kuruluncaya kadar Kafder çatısı altında, 2004 yılında İktisadi İşletmemiz kurulduktan sonra da Kafdav bünyesinde 73 eserin basımı ve dağıtımı Vakıf imkânlarıyla sağlanmıştır. Bu eserlerden 40’ar adedi 53 eski Üniversite Kütüphanelerine ücretsiz olarak ulaştırılmış ayrıca, 81 İl ve 119 Büyük İlçe Halk Kütüphanesine de Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlüğü kanalıyla 18 ayrı eserimizin ulaşması sağlanmıştır.

4- Özellikle Üniversitelere gönderilen kitapların etkisiyle tarihimiz ve kültürümüz konulu Mezuniyet, Yüksek Lisans ve Doktora tezi çalışmaları sayısı katlanmıştır. Artık çok sayıda genç araştırmacı Araştırma Merkezimize gelerek arşivlerimizden yararlanmaktadırlar. Her bir Üniversite için 1500-2000.-Tl.sı arasında bir bağışta bulunacak gönüllü sponsorlar bulunabildiği takdirde önerdikleri Üniversite Kütüphanesine kitap seti ulaştırabiliriz. Gönüllü sponsorların sayısına bağlı olarak en az 100-125 Üniversiteye daha bu 45-50 kitaptan oluşan birer set ulaştırabileceğiz. O takdirde tez çalışmaları tahminleri kat be kat aşacak ve sonuçta toplum olarak tarihimiz ve kültürümüz gerçek boyutu ile yakından tanınmış olacaktır.

5- Almanya’da 10 duyarlı hemşerinin kurmuş olduğu “Adige Yardımlaşma Sandığı” tarafından geliş-dönüş uçak biletleri karşılanarak diğer giderleri de Vakfımız ve Derneklerimizin yardımlaşması ile karşılanarak Maykop ve Nalçık’dan davet edilen uzman derlemeciler vasıtasıyla 5 yıl boyunca çok önemli ve çok yönlü derlemeler yaptırılmış olup Maykop ve Nalçık ‘ta bu materyaller kitaplaştırılmaktadır. Sohum ve Çerkessk’ den gelen Abaza derlemecilere de mümkün olan katkılar sağlanmaya çalışılmıştır. 

6- Vakıfların ticari faaliyet gösterememesi nedeniyle 2004 yılında 20.000,00 Tl.sı sermeyeli olarak kurmuş olduğumuz Vakıf İktisadi İşletmesi “Kafkas Yayıncılık, Eğitim, Turizm, Sosyal Tesisler İşletmesi” nin sermayesi 05.04.2008 ve 08.04.2010 tarihli Mütevelli Heyet kararıyla kararlarıyla 50.000.-YTL.sına çıkartılmış işletmenin unvanı da “KAFDAV YAYINCILIK İŞLETMESİ” olarak değiştirilmiş ve tescili yaptırılmıştır. Diğer bir ifadeyle “Bilimsel Araştırma Merkezimiz” de “Yayıncılık İşletmemiz” de tescilli, ruhsatlı ve vergi mükellefi olan Kafdav İktisadi İşletmesi 2018 itibariyle 11 adet Kitap Fuarına ve 2-3 adet de Bölgesel Kültür Festivaline katılır konuma ulaşmıştı. Her yıl 4-5 yeni kitabın basımını sağlayan “Kafdav Yayıncılık İşletmesi” Kitap Fuarları dışında İnternet (www.kafdavyayincilik.com) vasıtasıyla da kitap satışlarına devam etmekteydi. İki yıla yakın bir zamandır Pandemi koşulları nedeniyle Tüyap kitap fuarları açılmamakta, Kafkas Kültür kurumlarınca da bölgesel kültür festivalleri de yapılamamaktadır. Bu nedenle kitap satışlarımız oldukça azaldığı için zengin stoklarımıza rağmen Kafdav Yayıncılık İşletmemiz oldukça zorlanır bir konuma gelmiştir. Bu konuda İşletme yönetimince yapılacak kampanya ve abonelik önerilerine değerli okurlarımızdan destek bekliyoruz.

 

7- Kafdav‘ın kuruluşundan itibaren “Bilim Kurulu” ve bağlı alt çalışma Gruplarının (Komisyonların) oluşturulması için 30’dan fazla akademisyen hemşeri ile irtibat kurulmuş 11 kişilik Kurul ve en az 3 en çok da 7 kişiden oluşan alt çalışma grupları (İhtisas komisyonları) oluşturulmuştur. 

8- Henüz kaydını tamamlayamadığımız 5500’i  aşkın dijital kitap yanında 8000’i aşkın kitap (Rusça, İngilizce, Almanca, Fransızca, Arapça, Osmanlıca, Türkçe, Abazaca, Adigece, Kabartayca, Osetce ve az sayıda olmak üzere  Çeçence, İnguşça, bazı Dağıstan Dillerinde ve değişik dillerde 2400 den fazla dergi, 1417 makale, 224 tez çalışması, yüzlerce gazete, harita yanında 40.000’ e yakın Osmanlı arşiv belgesi, yüzlerce müzik parçası…gibi materyali içeren oldukça zengin bir KAFKAS ARAŞTIRMA KÜTÜPHANESİ kurup sürekli hizmet verir durumda bulunduruyoruz. Pandemi nedeniyle şimdilik Cumartesi- Pazar hariç haftanın 5 günü hizmete devam etmekteyiz. Kendi toplumumuz yeterince bu merkezi tanımıyor olmasına karşın Üniversiteler yakından tanımakta Türkiye’nin her tarafından özellikle de gençler, Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora tezleri için gelip materyal ve ek bilgiler almaktadırlar. Bu tür çalışmalar konusunda materyal yardımı yapmış olduğumuz genç sayısı 80’ in üzerindedir. Ne var ki; uzman kütüphaneci istihdam edemediğimiz için Osmanlı Arşiv Belgeleri dahil mevcut materyalin önemli bölümü halen kayıt dışıdır. Dolayısıyla daha çok araştırmacıya hizmet verebilme olanaklarına sahip olan Araştırma Kütüphanemizden yararlanan araştırmacı sayısı kapasitemizin çok gerisinde kalmaktadır. Bu nedenle iki yıla yakın bir zamandır okul durumlarına göre zamanları müsait olan gönüllü gençlerimiz eksik ikişerli iki ayrı ekip halinde kayıtlarımızı tamamlama konusunda bize yarım gün destek verirlerken biz de onların hem iyi yetişmesine yardımcı oluyoruz. Hem de sağ olsun İstanbul’dan bir hemşerimizin sağladığı destekle o gençlerin günlük harçlıklarına küçük katkılarda bulunuyoruz.

9- Çoğunluğu batılı araştırmacı, yazar ve seyyaha ait, bir bölümü de S.Petersburg Şarkiyat Enstitüsü, Arkeoloji ve Tarih Enstitülerinin bibliyoteklerinden tespit edilenler olmak üzere son 9 yılın yayınları hariç olmak üzere 308 antik eserin daha teminine karar verilmişti. Mali imkân buldukça o eserleri getirtmeye çalışıyoruz. 

10- Bilim Kurulu üyelerimiz ile Kuzey Kafkasya’da mevcut dokuz Cumhuriyetimizden altısının Araştırma Enstitülerinin Başkanlarının katılımı ile Ekim 2012’ de Ankara’da ortak bir çalıştay gerçekleştirilmiş ve görüşmeler kitaplaştırılmıştır. Alınan kararlar uyarınca Türkiye’de Kafdav tarafından gerçekleştirilecek olan genç akademisyen ve akademisyen adaylarının çağrılı olacağı bir Çalıştay’ dan sonra her iki yılda benzeri çalıştaylar sırasıyla Kafkasya’daki Araştırma Enstitülerinin ev sahipliğinde tekrarlanacaktı. Ancak, ekonomik nedenli olarak Yurt içi ve Yurt dışı katılımlı genç akademisyenler toplantısını bir türlü gerçekleştiremedik. Covit-19 sorununun ortadan kalkması halinde bu yıl yeniden projelendirip 2022 yazında hayata geçirmeye çalışacağız.

11- Mart 2016 tarihi itibariyle Vakıf Merkezimizi Ankara Altındağ Belediyesi’ n den 10 yıl süreyle ve uygun koşullarda kiralamış olduğumuz eski Ankara evlerinin yeniden inşasıyla oluşan HAMAMÖNÜ semtindeki  yeni merkezimize taşınmış olup halen hizmetlerimizi burada vermekteyiz. Kafkas Kültür Müzesini açabilmek için bitişiğimizdeki arsa üzerinde ek bina yapımını sağlamak üzere çalışıyoruz. 

12- Bilim Kurulu’nun öncülüğünde İki yılda bir Uluslar arası katılımlı Sempozyum veya Konferans gerçekleştirmekteydik. Bu cümleden olarak;“21 Yüzyılda Çerkesler, Sorunlar ve Olanaklar”konulu Sempozyum ile “Anavatanlarından sürülüşlerinin 150.yılında Çerkesler” konulu uluslararası katılımlı konferanslar gerçekleştirilmiş ve tebliğleri kitaplaştırılmıştı. 2016-2017 yılları için planlayıp “Yurtdışı Türkler ve Akraba Halklar Toplulukları Başkanlığı”na proje vermemize rağmen kaynak tahsisi yapılmadığından, 2017-2018 yılında da “T.C.Başbakanlık Tanıtma Fonu”na proje vermemize rağmen ekonomik durumların etkisinden olduğunu sandığımız nedenlerle kaynak tahsis edilemediği için her iki Konferansa çok sayıda tebliğ müracaatı gelmesine rağmen fiilen Konferansları gerçekleştiremedik. Her şeye rağmen arkadaş ve dostlar olarak yardımlaşarak ”14-15 kasım 2021 tarihlerinde “genç akademisyenler buluşmasını başarı ile gerçekleştirdik. Eylül ayında 40 yaş altı ve çok katılımlı 4-5 gün süreli ikinci bir “genç akademisyenler buluşmasını gerçekleştirmeyi” hedefliyoruz. Bu bağlamda 2019 ve 2020 yıllarında her ay vakıf merkezinde gerçekleştirmiş olduğumuz aylık konferanslara da başlamayı planlıyoruz.

13- Yine Bilim Kurulu’ nun öncülüğünde uluslararası katılıma açık, gençleri araştırmacılığa teşvik amaçlı Ödüllü Makale Yarışmaları düzenlemekte olup;

A) 2012 yılında Sürgün ve sonrası döneme ait anlatıları konu alan “Tarihi Anılar ve Öyküler” yarışması,          B) 2014 yılı içerisinde İlk Bilim Kurulu Başkanımız Prof.Dr. Haydar Taymaz adına kitaplaştırılmak üzere “Sürgünün 150. Yılında Sosyokültürel Yönleriyle Çerkes Toplumu” konulu ödüllü makale yarışması,            C) 2016 yılında “Çerkeslerin içinde yaşadıkları toplumlarla karşılıklı etkileşimleri” konulu ödüllü makale yarışması, gerçekleştirilmiş ve dereceye giren makaleler aynı adlarla 3 ayrı kitap halinde yayınlanmıştır.    D) 2022 yılında da yeni bir konu ile gençleri araştırmaya teşvik amaçlı ödüllü makale yarışmasını mart ayı sonuna kadar duyurmak üzere bilim kurulunu toplantıya çağırmış bulunuyoruz.

14- Sekiz yıl önce başlatmış olduğumuz “Kafkas Kültür Müzesi” kurma çalışmalarımızda önemli bir mesafe alınmışsa da bir hayli eksiğimiz vardır. Duyarlı hemşerilerimizin katkılarıyla eksikliklerimizi tamamlayarak bir an önce resmi müze statüsü kazandırmaya çalışıyoruz. (Müzeye yapılan tüm bağışlar; bağışı yapanların mensup oldukları ailenin adı ve varsa armasıyla sürekli olmak üzere sergilenecektir.)

Müze için uygun bir mekân temin edebildiğimiz takdirde 310 parçalık el sanatları koleksiyonu ile geçmişte günlük yaşamda kullanılmış olan diğer objelerden oluşan 28, ve 280 parçalık iki ayrı koleksiyonun sahipleri sergilemek için yeterli salona kavuştuğumuz takdirde ellerindeki müzelik objeleri vermeye hazırdırlar. Ne var ki, sergilemek için imkânımız yoktur. Toplumumuzun her ferdinden; bağışları ile kendilerinin ve aile geçmişlerinin adlarını ölümsüzleştirecek değerli hemşerilerimizle iletişimimizi sağlamaları; keza, kimi kimsesi olmayıp mal varlığı bulunan insanlarımızın bakımını üstlenmek üzere şartlı bağışlarını yapmaları için vasıta olmalarını özellikle istirham ediyoruz. Gençlerimizi, zengin koleksiyona sahip böyle örnek ve zengin bir kuruluşa kavuşturmak hepimizin ortak bir borcudur.

15- Hedefimiz “KUZEY KAFKASYA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ” statüsüyle Kafkas Dillerinde Filoloji bölümü olan iyi bir Üniversiteye bağlanıp, yüksek lisans ve doktora çalışmalarının yapılabildiği bir kuruluş haline dönüşmektir. Bunun için de öncelikle en az 4-5 genç akademisyen ve akademisyen adayı yetiştirmek gerektiğini biliyor, burs imkânı için çözüm arıyoruz. Kuruluş sermayesi ve küçük aidatlarla bunların gerçekleştirmek mümkün değildir. Alanında uzman 4-5 genç akademisyen yetiştirmek üzere imkanı olan duyarlı insanlarımızın desteğine; toplumumuzun geleceği bakımından ihtiyaç bulunduğu bir gerçektir.

16- Vakıf Hizmet Ödülü yönergesi kabul edilip yürürlüğe konulmuş ve kültürel çalışmalarıyla toplumumuza hizmet vermiş emektar insanların onore edilmesi amacıyla her yıl bir aydınımıza Hizmet Ödülü verilmektedir. Yönetmelik uyarınca önerilen adaylar arasından Bilim Kurulu tarafından yapılan seçmeler sonucunda 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 yılları hizmet ödüllerinin; sayın Prof.Dr.Hayri DOMANİÇ, Sayın İzzet AYDEMİR, Sayın Yaşar BAĞ, Sayın Elbrus GAYTAOĞLU, Sayın Ömer BÜYÜKA,Sayın Aydın Osman ERKAN, Sayın Yasin ÇELİKKIRAN,Sayın Kâzım TAYMAZ, Sayın Osman ÇELİK, Sayın Özdemir ÖZBAY, Sayın Ersin Sefer BERZEG, Sayın Tarık Cemal KUTLU beylere sırasıyla bu ödüller verilmiştir. Diğer yıllar için de yeniden oluşturulacak Bilim Kurulu tarafından mevcut raporlar değerlendirilerek kültür emektarlarımıza plâketleri taktim edilecektir. 

17- Vakıf Yönetim Kurulu ile Bilim Kurulu’ nun almış oldukları kararlar ve görevlendirmeler uyarınca Sohum, Maykop, Nalçık, Çerkessk (Kent Merkezinde kurulu olan Enstitüler) ve Wladikafkas Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüleri ziyaret edilerek birebir görüşmeler yapılmış ve ortak çalışma kararları alınmıştır. Bu Enstitüler, ellerinde stoku bulunan yayınlarının tümünden birer adet kitap bağışlamışlar buna karşın Vakfımız da kendi yayınlarımıza ilaveten Türkiye’de yayınlanan eserlerden elimizde olanlarından birer adedini götürmüş veya göndermiştir. Sohum, Nalçık, Maykop ve Wladikafkas Araştırma Enstitülerinin ve araştırmacıların özellikle talep ettiği eski eserleri, ansiklopedi ve benzeri Osmanlı İmparatorluğu dönemi ile ilgili olan yayınların bir kısmı tarafımızdan temin edilerek kendilerine gönderilmiştir. Temin edildikçe diğerlerini de ikili kültür anlaşmaları çerçevesinde göndermeye devam edeceğiz. 

18- Bilim Kurulu yöneticileri, Materyal temini komisyonu ve tercüme grubunun çalışması sonucunda, öncelikle kendi insanlarımızı daha sonra da Kafkas tarihi ve kültürü konusunda merakı olan araştırmacıları doğru bilgilendirme amacıyla ve acilen tercüme edilmesi gereken eser adları belirlenmiş ve tercümeleri de devam etmektedir. Son dört yıl içerisinde tercüme edilen eser sayısı12 adet olup, tercüme sırasında bulunan eser sayısı da 11 adettir. Tercüme edilen, edilmesine devam edilen ve tercüme sırasındaki eserlerin tamamına yakını; Çerkes halklarının geçmiş tarihini, arkeolojik ve antropolojik kazılardaki bulgularla bağlantı durumları göz ününde bulundurularak tarihi geçmişlerini, yaşam biçimlerini, sosyolojik değişimlerini ortaya çıkarır nitelikte olan ve yabancı buluntulara dayalı antik dönemler seyyahlarının Çerkesler hakkında yazmış oldukları eserleri, makaleleri, bilimsel analiz ve araştırma yazılarını içermektedir. Bu çalışmaların bir an önce okura ulaştırılabilmesi için Kafdav’a destek olmayı düşünüp tercüme ve yayınlanması konusunda katkı verebilecek hemşerilerimizin gönüllü destekleriyle bu kıymetli eserleri, okurlarımıza ve ülkemiz araştırmacılarına bir an önce kazandırmak istiyoruz. 

19- Anadolu ve Kafkasya Arkeolojilerindeki Kafkas halklarının yeri ne ise bunun bilimsel çalışmalarla bir an önce ortaya konulması çok önemlidir. O nedenle ilk fırsatta, Türkiye’nin deneyimli ve alanlarında uzmanlaşmış Arkeolog, Antropolog ve Etnologlarını, iyi organize edilmiş karşılıklı seyahat programları çerçevesinde Kafkasya’ya götürerek tüm kazıları, müzeleri, çıkarılan eserleri (Moskova ve Ermitaj müzelerindekiler de dahil) görmelerini ve Kafkasya’daki meslektaşlarıyla tanışmalarını sağlamak, keza, Kafkasyalı ve aynı alanlarda uzman bilim adamlarını Türkiye’ye davet ederek, onların da Anadolu’da mevcut müzeleri, kazıları ve çıkarılan eserleri görmeleri ve meslektaşlarıyla tanışmalarını temin etmek istiyoruz. Nitekim yıllar önce Maykop ve Sohum’dan devet etmiş olduğumuz arkeologlar, oldukça deneyimli halde şimdilerde yurt dışında organize edilen bazı konferanslarda oturum başkanlıkları yapmaktadırlar. 

20- Kent merkezlerinde yaşam koşulları çok değişmiştir. Eşler çalışmak zorundadırlar. Öyle olunca da hanenin büyükleri evlerinde sıkıntılı bir yaşamla baş başa kalabilmektedirler. O nedenle yaşlılarımızın kendi kültüründen insanlarla günlük yaşamlarını paylaşabileceği, hayata bağlılıklarını sağlayacak küçük birer meşguliyetin sunulabileceği her kademedeki görevlisinin ve yöneticisinin kültürümüzü ve yaşlılarımızın beklentilerinin neler olabileceğinden haberdar insanlar arasından seçileceği, bedeli mukabili oda tahsisiyle kalınabilen 80-100 yataklı ve tam teşekküllü bir HUZUR EVİ artık zorunlu ihtiyaç haline gelmiştir. Keza, büyük illerde öğrenci yurtları da aynı şekilde birer ihtiyaçtır. Bu tür hizmetlerin yapılabilmesi için varisi olmayan insanlarımızın yaşam boyu bakım garantisi karşılığında mal varlıklarını bu tür kurumlara bağışlamalarını teşvik etmemiz gerektiğine inanıyoruz. İlk etapta geleneksel yaşam biçimimize aykırı gibi görünse de nüfusumuzun önemli bölümünün kentleşme sürecini yaşamakta olduğu gerçeğini ve yaşlılarımıza rahat ettirmeyi geleneksel kültürümüzün bir gereği olduğu gerçeğini göz önüne alındığında amacımızın farklı olmadığı daha iyi anlaşılacaktır. Doğaldır ki, büyük yatırım gerektiren bu tür projelere kitle desteği olması halinde hayırsever insanlarımızın da omuz vereceklerinden kuşku duymuyoruz.

21- 2018 yılında icra edilen son Mütevelli Heyeti Toplantısında Vakfımızın Kuruluş Statüsünün 10 maddesinde değişikliğe gidilmiş olup bu değişiklikler mahkeme kararıyla kesinleşmiştir. Statü değişikliği tarih boyu Osmanlı-Kafkas, Osmanlı-Rusya, Osmanlı- Kırım, Kırım-Kafkas, Rusya-Kafkas ilişkilerini ve savaşlarını çok yönlü olarak ele alınmasına imkân verir hele geldiği gibi belirli bir meblâğın üzerinde bağış yapanların adlarını ölümsüzleştirmeye de imkân sağlamıştır.

Çalışmalarımızı ve yapmak istediklerimizi özetle arz etmeye çalıştık. Değişik alanlar için nitelikli ve çok sayıda genç akademisyen yetiştirmek, belli konularda ödüllü araştırmalar ya da yarışmalar yapılmasını sağlamak, genç akademisyenlerin yurtdışında düzenlenen toplantılara gidip deneyim kazanmaları ya da yabancı dillerini geliştirmeleri için kendilerine mali destek sağlamak gibi toplumumuz bakımından önemli ama öncelikle kaynak sorununu çözmemiz gereken hususları çalışma konularımızın başında olmasına rağmen şimdilik listeye dâhil etmedik. Ama inanıyoruz ki, geleceğimiz bakımından konunun ciddiyetinin farkına varılması halinde geleneksel kültürlere önem veren ülkelerin ve kuruluşların da desteğiyle toplumumuz için bunlar çözümü imkânsız problemler değildirler. Yeter ki, internet ortamındaki bilgi kirliliğini aşıp çok okuyan, araştıran, bilimsel çalışmalara değer veren insanlarımızın sayısı on binleri, yüz binleri bulsun, iş insanlarımız da içinde yaşadığımız diğer kültür gruplarındaki iş insanlarının kendi özgün kültürlerine verdikleri değerin farkına varsınlar ve sorumlulukla hareket etsinler. Olmaz diye bir şey yoktur. 

. Üyelerimizin, hemşerilerimizin ve kamuoyunun bilgisine saygılarımızla arz ederiz.

Ankara- 19.02.2022

Kafkas Araştırma Kültür ve Dayanışma Vakfı ( K A F D A V )                         

Yönetim Kurulu